Γ2. Σύνταξη Ανάλυσης (Επεξήγηση Πεδίων)

Δ. Έκθεση γενικών συνεπειών

Η έκθεση γενικών συνεπειών αποτελεί ένα θεμελιώδες «εργαλείο» παροχής πληροφοριών σχετικά με το αναμενόμενο όφελος και κόστος της αξιολογούμενης ρύθμισης σε οικονομικό, κοινωνικό, διοικητικό, περιβαλλοντικό και περιφερειακό επίπεδο.

Σύμφωνα με την περ. δ της παρ. 2 του άρθρου 62 του ν. 4622/2019, στην Έκθεση Γενικών Συνεπειών θα αναλύονται οι συνέπειες της ρύθμισης, δηλαδή οφέλη, κόστος και κίνδυνοι, στις εξής θεματικές:

(αα) θεσμοί, δημόσια διοίκηση και διαφάνεια,
(ββ) αγορά, οικονομία και ανταγωνισμός,
(γγ) κοινωνία και κοινωνικές ομάδες,
(δδ) φυσικό, αστικό και πολιτιστικό περιβάλλον,
(εε) νησιωτικότητα.

Όπως προκύπτει από τη διάταξη, σε συνδυασμό με την περ. α της παρ. 2 του άρθρου 62 (αιτιολογική έκθεση), ο νομοθέτης θέλησε να διαχωρίσει τους μετρήσιμους στόχους που ενέταξε στην αιτιολογική έκθεση από τις θετικές και αρνητικές συνέπειες μιας ρύθμισης, τις οποίες ενέταξε στην έκθεση γενικών συνεπειών. Ο διαχωρισμός στόχων και συνεπειών, εκτός από την ουσιαστική αξία που έχει για την αξιολογούμενη ρύθμιση, συνεισφέρει επίσης στη σαφή διάκριση μεταξύ των δύο όρων, οι οποίοι πολύ συχνά συγχέονταν στο παρελθόν κατά τη σύνταξη των υφιστάμενων μέχρι σήμερα συνοδευτικών της αξιολογούμενης ρύθμισης εκθέσεων. Κατά συνέπεια, βάσει της ανωτέρω διαφοροποίησης, αιτιολογική έκθεση και έκθεση γενικών συνεπειών δεν επιτρέπεται να συμπίπτουν κατά περιεχόμενο.

Εξάλλου, η έκθεση γενικών συνεπειών δεν αποτελεί ούτε μία στενή ποσοτική ανάλυση οφέλους και κόστους με την έννοια των εσόδων και των δαπανών. Για τα ζητήματα αυτά υπάρχει η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Με την έκθεση γενικών συνεπειών ο συντάκτης της αξιολογούμενης ρύθμισης καλείται να εξηγήσει τη στάθμιση οικονομικού, κοινωνικού και διοικητικού οφέλους και κόστους που έχει προηγηθεί της ρύθμισης, αλλά και να επισημάνει τους αστάθμητους εκείνους παράγοντες («κίνδυνοι») που μπορεί να προκύψουν κατά την εφαρμογή της. Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 62 του ν. 4622/2019, στην έκθεση γενικών συνεπειών ενσωματώνονται όλες οι γνώμες και τα πορίσματα των αρμοδίων υπηρεσιών και ανεξάρτητων αρχών, που έχουν ζητηθεί είτε από το επισπεύδον Υπουργείο είτε από την Προεδρία της Κυβέρνησης.

Για τη συμπλήρωση των πεδίων 18 έως και 21 της Ενότητας Δ θα πρέπει απαραιτήτως να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:

18. Οφέλη αξιολογούμενης ρύθμισης

Στην έννοια του οφέλους περιλαμβάνονται τα οφέλη που μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα (π.χ. αύξηση κρατικών εσόδων ή μείωση δαπανών ή βελτίωση του εισοδήματος του πληθυσμού ή πληθυσμιακών ομάδων), αλλά και όσα δεν αποτιμώνται χρηματικά (π.χ. η παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, η ταχύτερη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών).

Διευκρινίσεις

• Σημειώνονται με Χ μόνο η στήλη ή οι στήλες που αντιστοιχεί/ούν στο συγκεκριμένο όφελος ανάλογα με τη θεματική στην οποία αφορά.
• Μόνο για τα σημεία εκείνα που επιλέχθηκαν, ακολουθεί ειδικό πλαίσιο σύντομου σχολιασμού για μία ποιοτική αποτίμηση όσον αφορά στα οφέλη της αξιολογούμενης ρύθμισης σε σχέση με τη θεματική.
• Ποιοτική αποτίμηση έως 150 λέξεις (συνολικά).

Παράδειγμα

19. Κόστος αξιολογούμενης ρύθμισης

Το ζητούμενο στο πεδίο αυτό δεν είναι η ποσοτική αποτίμηση του δημοσιονομικού κόστους (για το οποίο συντάσσεται ειδικά η έκθεση του ΓΛΚ), αλλά τόσο ο εντοπισμός των παραγόντων που θα το προκαλέσουν όσο και η αναφορά του μη αποτιμητού σε χρήμα κόστους (π.χ. επιβάρυνση δημοσίων υπηρεσιών, των δικαστηρίων και των ελεγκτικών μηχανισμών, συνέπειες στην οικονομία εν γένει).

Διευκρινίσεις

• Σημειώνονται με Χ μόνο η στήλη ή οι στήλες που αντιστοιχεί/ούν στο συγκεκριμένο κόστος ανάλογα με τη θεματική στην οποία αφορά.
• Μόνο για τα σημεία εκείνα που επιλέχθηκαν, ακολουθεί ειδικό πλαίσιο σύντομου σχολιασμού για μία ποιοτική αποτίμηση ως προς τον προσδιορισμό της σχέσης «κόστους – αποτελεσματικότητας», «κόστους- χρησιμότητας» και «κόστους – κοινωνικού οφέλους».
• Ποιοτική αποτίμηση έως 150 λέξεις (συνολικά).

Παράδειγμα

Θα απαιτηθεί η προμήθεια …. εμβολίων (…. ευρώ), η διάθεση του κατάλληλου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού (με ενθάρρυνση και του εθελοντισμού), η ενημέρωση των δικαιούχων και η εκπαίδευση όσων θα διενεργήσουν τους εμβολιασμούς στις ιδιαίτερες συνθήκες εμβολιασμού ατόμων με εθνικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες.

20. Κίνδυνοι αξιολογούμενης ρύθμισης

Ο κίνδυνος αποτελεί μία αβέβαιη παράμετρο μιας ρύθμισης. Γι’ αυτό στο συγκεκριμένο πεδίο έχει σημασία, πέραν της επισήμανσης τυχόν κινδύνων (π.χ. πιθανότητα καθυστέρησης εφαρμογής της ρύθμισης λόγω δικαστικών εμπλοκών), να αναδειχθούν -εάν προβλέπονται- μηχανισμοί ή διαδικασίες για την έγκαιρη αντιμετώπισή /περιορισμό / αποτροπή τους.

Διευκρινίσεις

• Σημειώνονται με Χ μόνο η στήλη ή οι στήλες που αντιστοιχεί/ούν στον συγκεκριμένο κίνδυνο ανάλογα με τη θεματική στην οποία αφορά.
• Μόνο για τα σημεία εκείνα που επιλέχθηκαν, ακολουθεί ειδικό πλαίσιο σύντομου σχολιασμού για μία ποιοτική αποτίμηση του κινδύνου και του τρόπου αντιμετώπισής του.
• Ποιοτική αποτίμηση έως 150 λέξεις (συνολικά).

Παράδειγμα

Το ενδεχόμενο απροθυμίας των ανηλίκων για εμβολιασμό (ή των γονέων τους για να παράσχουν την άδεια) για λόγους θρησκευτικούς και άλλους. Θα απαιτηθεί ευρεία ενημέρωση από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και ενδεχομένως θρησκευτικούς λειτουργούς των θρησκειών τις οποίες πρεσβεύουν όσοι προβάλλουν αντιρρήσεις.

21. Γνώμες ή πορίσματα αρμόδιων υπηρεσιών και ανεξάρτητων αρχών (ηλεκτρονική επισύναψη). Ειδική αιτιολογία σε περίπτωση σημαντικής απόκλισης μεταξύ της γνωμοδότησης και της αξιολογούμενης ρύθμισης.

Στο Σύνταγμα, την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία προβλέπονται γνωμοδοτήσεις ορισμένων αρχών επί νομοθετικών ρυθμίσεων αρμοδιότητάς τους. Ενδεικτικά, αναφέρονται η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, η Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων, η Επιτροπή Ανταγωνισμού και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Και πέραν των περιπτώσεων στις οποίες υφίσταται σχετική νομική υποχρέωση, η ολοκληρωμένη εκτίμηση των συνεπειών μιας ρύθμισης προϋποθέτει την προηγούμενη γνωμοδότηση υπηρεσιών ή αρχών με εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο της προτεινόμενης ρύθμισης.

Διευκρινίσεις

• Συμπληρώνεται μόνο εάν συντρέχει τέτοια περίπτωση.
• Αναφέρονται ποιοι είναι αυτοί οι φορείς.
• Επισυνάπτεται η Γνώμη ή το κείμενο απόψεων που υποβλήθηκε.
• Αιτιολογείται η τυχόν σημαντική απόκλιση μεταξύ της γνωμοδότησης και της αξιολογούμενης ρύθμισης.
• Απάντηση έως 200 λέξεις (συνολικά), όπου συμπεριλαμβάνεται και ειδική τεκμηρίωση στην περίπτωση απόκλισης από την παρασχεθείσα γνώμη.

Παράδειγμα
Γνώμη της Εθνικής Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ή της Εθνικής Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.