Τύποι εκλογών στο Zeus

1. Εισαγωγή

Το σύστημα ηλεκτρονικών ψηφοφοριών ΖΕΥΣ υποστηρίζει πολλαπλούς τύπους εκλογών για να καλύψει έτσι κάθε είδος εκλογικού συστήματος που θέλει να υλοποιήσει ένας φορέας. Οι τύποι των εκλογών που υποστηρίζονται είναι:

- Απλή ψηφοφορία

Μία ή περισσότερες ερωτήσεις με επιλογές. Ο ψηφοφόρος επιλέγει ανάμεσα από ένα δεδομένο πλήθος απαντήσεων (υποψηφίων) σε μια δοσμένη ερώτηση.

- Ψηφοφορία με συνδυασμούς

Πολλαπλοί συνδυασμοί με επιλογές. Ο ψηφοφόρος επιλέγει ανάμεσα σε κανέναν, έναν ή περισσότερους υποψηφίους ενός συνδυασμού.

- Ψηφοφορία με βαθμολογία

Ο ψηφοφόρος δίνει σε κάθε υποψήφιο μία μοναδική βαθμολογία.

- Ψηφοφορία με ταξινομική ψήφο

Ο ψηφοφόρος κατατάσσει τους υποψηφίους (ή τις επιλογές) τους με μια σειρά πρώτου ή δεύτερου (ή τρίτου, κ.λπ.).

- Ψηφοφορία με έκφραση προτίμησης

Ένα πολύπλοκο σύστημα ψηφοφορίας που βασίζεται στην κατά ζεύγη σύγκριση προτίμησης και απαιτεί την ανάλυση κατευθυνόμενου γράφου για την εξαγωγή του νικητή.

- Ψηφοφορία με ταξινομική ψήφο (STV) – Συμβούλια Διοίκησης ΑΕΙ

Εξειδικευμένο σύστημα ψηφοφορίας το οποίο επιλέγεται για το συγκεκριμένο είδος εκλογών.

2. Απλή ψηφοφορία

Με την απλή ψηφοφορία ο ψηφοφόρος επιλέγει μία ή περισσότερες επιλογές για κάθε εκλογή (ερώτηση) και όλοι ψήφοι αθροίζονται. Στο σύστημα ΖΕΥΣ υπάρχει η δυνατότητα να έχετε πολλαπλές ψηφοφορίες (ερωτήσεις) σε μια ηλεκτρονική κάλπη.

Ας δούμε ένα παράδειγμα εκλογών ενός σωματείου όπου χρειάζεται να γίνει η εκλογή του Προέδρου καθώς και των μελών του διοικητικού συμβουλίου.

Στην απλή ψηφοφορία ο διαχειριστής καλείται να ορίσει τις ερωτήσεις της ψηφοφορίας, το μέγιστο και ελάχιστο αριθμό επιλογών («σταυρών») που μπορεί να περιέχει ένα ψηφοδέλτιο για να θεωρηθεί έγκυρο καθώς και τις δυνατές επιλογές (Απαντήσεις). Ο διαχειριστής μπορεί να προσθέσει περισσότερες από μια ερωτήσεις ανά κάλπη επιλέγοντας το πράσινο «+» στα αριστερά της καρτέλας «Ερώτηση 1».

Επειδή στην περίπτωση αυτή το εκλογικό σώμα είναι το ίδιο μπορείτε να δημιουργήσετε μια ερώτηση για κάθε ψηφοφορία στην ίδια κάλπη. Στην πρώτη ερώτηση της κάλπης μπορείτε να ορίσετε το ψηφοδέλτιο για την εκλογή του Προέδρου.

Παρομοίως για την εκλογή του συμβουλίου ορίστε μια δεύτερη ερώτηση.

Σημείωση: Το Λευκό δε χρειάζεται να προστεθεί ως επιλογή. Υπάρχει στο σύστημα ως προεπιλογή και εμφανίζεται στους ψηφοφόρους σε κάθε κάλπη.

Πως ψηφίζει ο ψηφοφόρος

Ο ψηφοφόρος ψηφίζει διαδοχικά σε όλες τις ερωτήσεις.

3. Ψηφοφορία με συνδυασμούς

Η ψηφοφορία με συνδυασμούς είναι ένας αρκετά διαδομένος τύπων εκλογών με τον οποίο γίνονται εκλογές σε συνδικαλιστικά όργανα, φοιτητικές εκλογές κτλ. Ένας συνδυασμός, μπορεί να αντιστοιχεί σε μια παράταξη ή άλλου τύπου οργάνωση, περιέχει τις διάφορες επιλογές (π.χ λίστα υποψηφίων). Ο ψηφοφόρος επιλέγει έναν συνδυασμό (ερώτηση) και στη συνέχει ψηφίζει στις επιλογές του συνδυασμού που έχει επιλέξει.

Ας δούμε ένα παράδειγμα φοιτητικών εκλογών με δύο παρατάξεις:

Στην ψηφοφορία με συνδυασμούς ο διαχειριστής καλείται να ορίσει τους συνδυασμούς, το μέγιστο και ελάχιστο αριθμό επιλογών («σταυρών») που μπορεί να περιέχει ένα ψηφοδέλτιο για να θεωρηθεί έγκυρο καθώς και τις δυνατές επιλογές (Υποψηφίους). Ο διαχειριστής μπορεί να προσθέσει περισσότερους από έναν συνδυασμούς ανά κάλπη επιλέγοντας το πράσινο «+» στα αριστερά της καρτέλας «Συνδυασμός 1».

Για κάθε παράταξη ο διαχειριστής δημιουργεί το ψηφοδέλτιο του συνδυασμού ορίζοντας τους υποψηφίους. Αν ενεργοποιηθεί το πλαίσιο «Λευκή ψήφος», το Λευκό θα προστεθεί ως επιλογή και θα εμφανίζεται στους ψηφοφόρους.

Για τη δεύτερη παράταξη δημιουργεί ξεχωριστό συνδυασμό

Συνδυασμοί με μεμονωμένους υποψηφίους

Σε περίπτωση ύπαρξης μεμονωμένων υποψηφίων, πέραν των συνδυασμών, ο διαχειριστής θα δημιουργήσει νέο συνδυασμό και για τον μεμονωμένο υποψήφιο και θα συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο) και στο πεδίο «Όνομα Συνδυασμού» αλλά και στο πεδίο «Υποψήφιος 1». Στη συνέχεια, θα πρέπει να διαγράψει τις υπόλοιπες επιλογές υποψηφίων (Υποψήφιος 2, Υποψήφιος 3 κ.λπ.) και να πατήσει αποθήκευση. Θα επαναλάβει τη διαδικασία για όλους τους μεμονωμένους υποψηφίους.

Πως ψηφίζει ο ψηφοφόρος

Ο ψηφοφόρος επιλέγει αρχικά τον συνδυασμό και στη συνέχεια τις επιλογές του.

4. Ψηφοφορία με βαθμολογία

Η ψηφοφορία βαθμολογίας (score voting) είναι ένα εκλογικό σύστημα για μονοεδρικές εκλογές, στο οποίο οι ψηφοφόροι δίνουν σε κάθε υποψήφιο μια βαθμολογία, οι βαθμολογίες προστίθενται και εκλέγεται ο υποψήφιος με το υψηλότερο σύνολο. Γνωστό παράδειγμα είναι ο διαγωνισμός της Eurovision όπου ο ψηφοφόρος βαθμολογεί μια συμμετοχή με βαθμό 1-12.

Ας δούμε ένα παράδειγμα όπου ένας φορέας ψηφίζει σε ποια πόλη θα γίνει το συνέδριο

Στην ψηφοφορία με βαθμολογία ο διαχειριστής καλείται να ορίσει μία και μοναδική Ερώτηση, το μέγιστο και ελάχιστο αριθμό επιλογών («βαθμών») που μπορεί να περιέχει ένα ψηφοδέλτιο για να θεωρηθεί έγκυρο καθώς και τις δυνατές επιλογές (Απαντήσεις).

Επιπλέον, πρέπει να ορίσει τους διαθέσιμους βαθμούς που μπορεί να επιλέξει ο ψηφοφόρος.

Πως ψηφίζει ο ψηφοφόρος

Ο ψηφοφόρος θα επιλέξει βαθμό αντί απλά να επιλέξει έναν υποψήφιο. Προσέξετε ότι μπορείτε να ορίσετε τους διαθέσιμους βαθμούς ανεξάρτητα από το μέγιστο αριθμό επιλογών. Στο παράδειγμα μας δηλαδή θα μπορούσατε να έχετε ορίσει βαθμούς 7,8,9 αντί για 1,2. Επίσης, σημειώστε ότι η αντιστοίχιση βαθμού-επιλογής είναι 1 προς 1 και δεν μπορεί ο ίδιος βαθμός να αποδοθεί σε δύο ή περισσότερες επιλογές.

5. Ψηφοφορία με ταξινομική ψήφο

Ο όρος ταξινομική ψηφοφορία ή ψήφος με σειρά προτίμησης (RCV, Ranked Choice Voting) αναφέρεται σε οποιοδήποτε σύστημα ψηφοφορίας στο οποίο οι ψηφοφόροι κατατάσσουν τους υποψηφίους (ή τις επιλογές) τους με μια σειρά πρώτου ή δεύτερου (ή τρίτου, κ.λπ.) στα αντίστοιχα ψηφοδέλτιά τους. Για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας χρησιμοποιούνται ενιαία ψηφοδέλτια, στα οποία ο εκλογέας πρέπει να δηλώσει την προτίμησή του για τους υποψηφίους, με αφετηρία τον αριθμό 1.

Όσον αφορά τη μορφή του ψηφοδελτίου και τον τρόπο συμπλήρωσής του υπάρχουν ποικίλες εκδοχές. Στο ΖΕΥΣ υλοποιούνται οι τύποι IRV (Instant-runoff voting) και STV (Single Transferable Voting, Ενιαία Μεταβιβαστή Ψήφος) ανάλογα αν έχουμε εκλογή ενός ή δύο και παραπάνω μελών αντίστοιχα.

Το παράδειγμα των εκλογών του Συμβουλίου Διοίκησης των Α.Ε.Ι.

Για τις εκλογές των εσωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης των Α.Ε.Ι χρησιμοποιείται ταξινομική ψήφος με τη χρήση του αλγορίθμου STV (ΚΥΑ Αριθμ. 99286/Ζ1/2022). Στις εκλογές αυτές εκλέγονται έξι (6) μέλη με περιορισμό ένα (1) μέλος ανά σχολή. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η ανάδειξη δύο (2) μελών στο Σ.Δ. από την ίδια Σχολή του Α.Ε.Ι. αν αυτό διαθέτει Σχολές που αντιστοιχούν σε μικρότερο αριθμό από έξι (6) ή αν δεν υπάρχουν υποψήφιοι από έξι (6) διαφορετικές Σχολές του Α.Ε.Ι.

Στη σελίδα δημιουργίας ψηφοφορίας και στο πεδίο «Εκλογικές Περιφέρειες» συμπληρώνετε τις σχολές ή τα ανεξάρτητα τμήματα του ιδρύματος για τα οποία διεξάγεται η ψηφοφορία. Για όλα τα ΑΕΙ συμπληρώνονται οι σχολές του εκάστοτε Ιδρύματος, πλην της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, όπου συμπληρώνονται τα τμήματα.

Μετά τη δημιουργία κάλπης και στην καρτέλα «Ψήφος» ως διαχειριστής καλείστε να ορίσετε το Πλήθος των εκλεγόμενων, να ενεργοποιήσετε και να ορίσετε αν επιθυμείτε τον περιορισμό των εκλεγόμενων ανά Σχολή ή Ανεξάρτητο Τμήμα. Στο παράδειγμά μας των εκλογών του Σ.Δ των ΑΕΙ, θέτουμε τον περιορισμό δύο (2) εκλεγόμενων γιατί έχουμε σύνολο τριών (3) σχολών και έξι (6) εκλόγιμες θέσεις.

Στη συνέχεια ορίζετε τους Υποψηφίους και τη Σχολή ή το Ανεξάρτητο Τμήμα από το οποίο προέρχονται. Για να προσθέσετε περισσότερες επιλογές (Υποψηφίους), πατήστε το πράσινο «+» στο κάτω μέρος της σελίδας, ενώ για να διαγράψετε κάποια από τις δυνατές επιλογές (Απαντήσεις) πατήστε στο κόκκινο «Χ» δεξιά από τον υποψήφιο.

Σημείωση: Το Λευκό δεν πρέπει να προστεθεί ως επιλογή. Υπάρχει στο σύστημα ως προεπιλογή και εμφανίζεται στους ψηφοφόρους σε κάθε κάλπη.

Πως ψηφίζει ο ψηφοφόρος

Ο ψηφοφόρος καλείτε να επιλέξει διαδοχικά τις προτιμήσεις του για τους υποψηφίους, με αφετηρία την Επιλογή 1.

6. Ψηφοφορία με έκφραση προτίμησης

Η ψήφος με έκφραση προτίμησης με τη μέθοδο Schulze είναι σύστημα ψηφοφορίας που επιλέγει έναν μοναδικό νικητή με τη χρήση ψήφων που εκφράζουν προτιμήσεις. Η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης για τη δημιουργία μιας ταξινομημένης λίστας από νικητές.

Ας δούμε ένα παράδειγμα όπου έχουμε μια λίστα υποψηφίων και πρέπει να αναδείξουμε τους δύο πρώτους.

Στην ψηφοφορία με έκφραση προτίμησης ο διαχειριστής καλείται να ορίσει μία και μοναδική λίστα υποψηφίων, το μέγιστο αριθμό επιλογών («σταυρών») που μπορεί να περιέχει ένα ψηφοδέλτιο για να θεωρηθεί έγκυρο καθώς και τις δυνατές επιλογές (Υποψηφίους).

Πως ψηφίζει ο ψηφοφόρος

Ο ψηφοφόρος καλείτε να επιλέξει διαδοχικά τις προτιμήσεις του για τους υποψηφίους, με αφετηρία την Επιλογή 1.