Α. Αιτιολογική έκθεση

H αιτιολογική έκθεση εντοπίζει και οριοθετεί το πρόβλημα που η αξιολογούμενη ρύθμιση επιδιώκει να επιλύσει, διατυπώνει συγκεκριμένους, σαφείς, οριοθετημένους χρονικά και –κατά το δυνατόν– μετρήσιμους στόχους που επιδιώκονται με τη ρύθμιση, καθώς και τους λόγους για τους οποίους δεν είναι δυνατή η επίτευξη των ως άνω στόχων χωρίς τη ρύθμιση αυτή.

Στην αιτιολογική έκθεση, δηλαδή, αποτυπώνονται τα κίνητρα, η στόχευση και η αναγκαιότητα της αξιολογούμενης ρύθμισης, η οποία εντέλει αποτελεί μία εκ των θεμελιωδών αρχών της καλής νομοθέτησης.

Στο πρώτο πεδίο εντοπίζεται και καταγράφεται το ζήτημα που επιδιώκει να αντιμετωπίσει η αξιολογούμενη ρύθμιση.
Διευκρινίσεις
    • Αποφυγή ιστορικής αναδρομής.
    • Απάντηση έως 100 λέξεις.
Παράδειγμα
Με την αξιολογούμενη ρύθμιση επιδιώκεται η αποτελεσματικότερη καταπολέμηση φαινομένων αδιαφάνειας και διαφθοράς στον δημόσιο τομέα μέσω μίας ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής.

Σκοπός του πεδίου είναι να προσδιοριστούν οι λόγοι που επιβάλλουν την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Διευκρινίσεις
    • Αναφορά στις συγκεκριμένες δυσμενείς συνέπειες που προκαλούνται ή θα προκληθούν στο μέλλον αν δεν ρυθμιστεί το θέμα.
    • Απάντηση έως 150 λέξεις.
Παράδειγμα
Μέχρι σήμερα λειτουργούν περισσότερες της μίας υπηρεσίες με ποικίλο βαθμό ανεξαρτησίας. Η παράλληλη λειτουργία τους συνεπάγεται έλλειψη συντονισμού και αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων με αρνητικές συνέπειες στην αποτελεσματική επιδίωξη των στόχων τους.

Σκοπός είναι να προσδιοριστούν οι φορείς (δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις, λοιπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες) ή οι πληθυσμιακές ομάδες στους οποίους αφορά άμεσα η αξιολογούμενη ρύθμιση.
Διευκρινίσεις
    • Καταγραφή της κατηγορίας ατόμων ή ομάδων ή φορέων που θα ωφελήσει η εφαρμογή της ρύθμισης.
    • Αναφορά στον εκτιμώμενο αριθμό -εφόσον υπάρχει- ατόμων ή ομάδων ή φορέων που θα επηρεαστούν από την αξιολογούμενη ρύθμιση.
    • Ειδική αναφορά εάν η ρύθμιση αφορά σε συγκεκριμένες ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες.
    • Απάντηση έως 100 λέξεις.
Παράδειγμα
Η αξιολογούμενη ρύθμιση αφορά άμεσα στους υπαλλήλους του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα και έμμεσα σε όλους τους πολίτες και τα νομικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με το Δημόσιο.

Διευκρίνιση αν πρόκειται για πρωτογενή ρυθμιστική παρέμβαση ή για τροποποίηση υφιστάμενου πλαισίου.
Σε περίπτωση θετικής απάντησης, επιδιώκεται η εξαντλητική καταγραφή υφιστάμενων διατάξεων. ώστε να προκύπτει το εύρος των αλλαγών που επέρχονται.
Διευκρινίσεις
    • Επιλέγεται ΝΑΙ ή ΟΧΙ απο την αναδιπλούμενη λίστα.
    • Η απάντηση είναι θετική εάν υπάρχουν ρυθμίσεις που τροποποιούνται, καταργούνται, συμπληρώνονται ή αντικαθίστανται από την αξιολογούμενη ρύθμιση.
    • Στην περίπτωση θετικής απάντησης να γίνει απλή παράθεση των σχετικών ρυθμίσεων με τη μορφή: «Αριθμός νομοθετήματος, αριθμός ΦΕΚ, σχετικό άρθρο, σχετική παράγραφος».
    • Στο πεδίο αυτό δεν αναγράφεται το περιεχόμενο των υφιστάμενων διατάξεων (βλ. κατωτέρω πεδίο 5 όπου γίνεται αυτή η καταγραφή).
Παράδειγμα
ΝΑΙ
ΝΔ 400/1970 (Α’ 10)

Η ερώτηση αποσκοπεί στο να διαπιστωθεί εάν διερευνήθηκαν οι δυνατότητες αξιοποίησης του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου, πριν προταθεί μια νέα ρυθμιστική παρέμβαση.
Η αναφορά στη διοικητική πρακτική γίνεται γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις τα προβλήματα οφείλονται όχι στις κείμενες διατάξεις αλλά στην εφαρμογή τους στην πράξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Διευκρινίσεις
    • Για κάθε νομοθετική ρύθμιση που καταγράφηκε στο προηγούμενο πεδίο 4, θα πρέπει να παρατεθούν οι λόγοι για τους οποίους αυτή δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του προβλήματος που περιγράφεται στο πεδίο 1.
    • Εφόσον οι υφιστάμενες νομοθετικές ρυθμίσεις περιλαμβάνουν εξουσιοδοτικές διατάξεις, θα πρέπει να παρατεθούν οι λόγοι για τους οποίους αυτές δεν παρέχουν επαρκές εξουσιοδοτικό πλαίσιο για την έκδοση των απαιτούμενων κανονιστικών πράξεων.
    • Καταγραφή τυχόν ανεπιτυχούς διερεύνησης δυνατοτήτων αλλαγής του τρόπου εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας με νέες εγκυκλίους και οδηγίες.
    • Απάντηση έως 150 λέξεις (συνολικά).
Παράδειγμα
5.1 Η τροποποίηση επιβάλλεται από την ενωσιακή νομοθεσία (παρατίθεται σχετική αναφορά στο ευρωπαϊκό κανονιστικό κείμενο – Οδηγία, Κανονισμό). 5.2 Η κατάργηση της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠ.Ε.Ι.Α) και η υπαγωγή της εποπτείας του ασφαλιστικού κλάδου στην Τράπεζα της Ελλάδος καθιστούν απαραίτητη τη ρύθμιση μέσω νόμου. 5.3 Προσπάθειες στο παρελθόν να λυθεί το πρόβλημα με πρόσληψη προσωπικού απέτυχαν και γι’ αυτό κρίνεται σκόπιμο, ασφαλέστερο και με μικρότερο κόστος, να γίνουν θεσμικές αλλαγές.

Σκοπός του πεδίου είναι να γίνουν γνωστές συναφείς πρακτικές που αποδεδειγμένα φέρουν αποτελέσματα.
Διευκρινίσεις
    • Μη υποχρεωτικό πεδίο.
    • Επιλέγεται ΝΑΙ ή ΟΧΙ απο την αναδιπλούμενη λίστα.
    • Η απάντηση είναι θετική μόνο εφόσον υπάρχουν συγκρίσιμες πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις σε άλλες χώρες ή υπερεθνικά όργανα ή διεθνείς οργανισμούς.
    • Απάντηση έως 150 λέξεις (συνολικά).
Παράδειγμα
Η αξιολογούμενη ρύθμιση επιλέγει την τάση της διεθνούς πρακτικής να ανατίθεται η εποπτεία της ιδιωτικής ασφάλισης στην κεντρική τράπεζα κάθε χώρας.

Επιδιώκεται η αντιστοίχιση των στόχων της αξιολογούμενης ρύθμισης με τους 17 στόχους που έχει θέσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Διευκρινίσεις
    • Επιλέγεται με X το αντίστοιχο εικονίδιο του στόχου.
Παράδειγμα

Περιγράφονται οι επιδιωκόμενοι με την αξιολογούμενη ρύθμιση στόχοι και γίνεται διάκριση, όπου συντρέχει περίπτωση, μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων.
Διευκρινίσεις
    • Η χρονική περίοδος αναφοράς των εννοιών «βραχυπρόθεσμο» και «μακροπρόθεσμο» διαφέρει ανάλογα με το αντικείμενο της αξιολογούμενης ρύθμισης και γι’ αυτό εναπόκειται στον συντάκτη της Ανάλυσης ο συγκεκριμένος προσδιορισμός της διάκρισης.
    • Απάντηση έως 200 λέξεις.
Παράδειγμα
Βραχυπρόθεσμος στόχος (προσεχής χειμερινή περίοδος) της παρούσας αξιολογούμενης ρύθμισης είναι η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με πετρέλαιο τη χειμερινή περίοδο.
Μακροπρόθεσμος στόχος (επόμενη πενταετία) της παρούσας αξιολογούμενης ρύθμισης είναι η βελτίωση της ικανότητας και της ετοιμότητας αντίδρασης της χώρας σε ενδεχόμενη σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού με πετρέλαιο.
Το προτεινόμενο σύστημα στοχεύει στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών για την οικονομία και την κοινωνία από τυχόν αποδιοργάνωση του εφοδιασμού με πετρέλαιο.

Αναγράφονται μετρήσιμοι στόχοι, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση της ρύθμισης και η εκ των υστέρων διαπίστωση της αποτελεσματικότητάς της.
Το εκάστοτε επισπεύδον Υπουργείο, αφού επιλέξει το κατά περίπτωση πεδίο νομοθέτησης (βλ. αρχική σελίδα Ανάλυσης), στο οποίο εμπίπτει η αξιολογούμενη ρύθμιση, συμπληρώνει έναν ή περισσότερους από τους παρατιθέμενους στο Εγχειρίδιο δείκτες ανά τομέα νομοθέτησης ή μπορεί να προσθέσει και άλλους ανάλογα με την αξιολογούμενη ρύθμιση
Διευκρινίσεις
    • Οι δείκτες που αναφέρονται στο Εγχειρίδιο είναι ενδεικτικοί και επιλέγονται ανάλογα με το αντικείμενο της αξιολογούμενης ρύθμισης.
    • Οι δείκτες επιδέχονται εμπλουτισμού- μπορούν να προσαρμοστούν στην αξιολογούμενη ρύθμιση ή και να διαμορφωθούν εξατομικευμένοι νέοι δείκτες, ανάλογα με το πλαίσιο της ρύθμισης αυτής.
    • Οι νέοι δείκτες θα πρέπει να επιλεγούν ή να διαμορφωθούν από εμπειρογνώμονες από τα αρμόδια Υπουργεία και εμπλεκόμενα μέρη, με ειδική τεχνογνωσία και τομεακή εμπειρία.
    • Στη στήλη «Εξέλιξη την τελευταία 5ετία»: καταγράφονται τα στοιχεία για τα πέντε έτη πριν από το τρέχον ημερολογιακό έτος.
    • Στη στήλη «Πρόσφατα στοιχεία»: καταγράφονται τα στοιχεία του τρέχοντος ημερολογιακού έτους.
    • Στη στήλη «Επιδιωκόμενος στόχος (3ετία)»: καταγράφονται οι προβλέψεις για την επόμενη τριετία (πλην του τρέχοντος έτους) εφόσον υλοποιηθούν οι επιδιώξεις της αξιολογούμενης ρύθμισης.
    • Στις τρεις προαναφερόμενες στήλες συμπληρώνονται τα τετράγωνα του πίνακα με συγκεκριμένες τιμές. • Ειδικά για τον τομέα Εξωτερικών και Άμυνας δεν αναγράφονται λόγω της ιδιαιτερότητας του συγκεκριμένου αντικειμένου.
Παράδειγμα

Διευκρίνιση της αναγκαιότητας του προτεινόμενου πληροφοριακού συστήματος ως προϋπόθεσης για την εφαρμογή των στόχων της αξιολογούμενης ρύθμισης. Η συμβολή του συστήματος μπορεί να είναι άμεση και έμμεση ή μόνο ένα από τα δύο.
Διευκρινίσεις
    • Μη υποχρεωτικό πεδίο
    • Επιλέγεται με Χ το ή/και τα αντίστοιχα εικονίδια (άμεση ή/και έμμεση).
    • Εξηγήστε σε τι συνίσταται η άμεση συμβολή.
    • Εξηγήστε σε τι συνίσταται η έμμεση συμβολή.
    • Απάντηση έως 150 λέξεις (συνολικά).
Παράδειγμα
Άμεση ý
Για την εφαρμογή της αξιολογούμενης ρύθμισης απαιτείται η δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος. Για παράδειγμα: η θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων μεταξύ των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα, απαιτεί υποστήριξη από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα ανταλλαγής εγγράφων, η οποία πρέπει να δημιουργηθεί.
Έμμεση ý
Δημιουργείται πληροφοριακό σύστημα το οποίο παράγει και έμμεσα οφέλη σε σχέση όχι μόνο με το αντικείμενο της ρύθμισης, αλλά και με άλλα αντικείμενα. Για παράδειγμα: Η δημιουργία μιας πλατφόρμας ανταλλαγής εγγράφων δύναται να χρησιμοποιείται από διαφορετικές Αρχές για την ανταλλαγή πληροφοριών.

Τεκμηριώνεται η συμβατότητα που προβλεπόμενου πληροφοριακού συστήματος με τις οριζόντιες αρχές υλοποίησης της ψηφιακής στρατηγικής της χώρας.
Διευκρινίσεις
    • Μη υποχρεωτικό πεδίο
    • Επιλέγεται ΝΑΙ ή ΟΧΙ απο την αναδιπλούμενη λίστα.
    • Σε περίπτωση θετικής απάντησης, θα πρέπει να γίνεται αναφορά στο κεφάλαιο της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού που περιγράφει την εν λόγω ανάγκη.
    • Σε περίπτωση μη συμβατότητας, θα πρέπει να παρασχεθεί ειδική αιτιολογία.
    • Απάντηση έως 100 λέξεις.
Παράδειγμα
ΝΑΙ ý
Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων μεταξύ των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα θα εγκατασταθεί στο G-cloud και είναι συμβατή με τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού όπως αυτή εξειδικεύεται στην Ενότητα «Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες».

Αναφορά της διαλειτουργικότητας του προβλεπόμενου πληροφοριακού συστήματος με τα υφιστάμενα εξαρτώμενα συστήματα προκειμένου να τεκμηριώνεται ότι το σύστημα αυτό, εφόσον απαιτείται, λαμβάνει υπόψη το υφιστάμενο ψηφιακό περιβάλλον και συνδέεται με αυτό.
Διευκρινίσεις
    • Μη υποχρεωτικό πεδίο
    • Επιλέγεται ΝΑΙ ή ΟΧΙ απο την αναδιπλούμενη λίστα.
    • Σε περίπτωση μη διαλειτουργικότητας με υφιστάμενο εξαρτώμενο σύστημα θα πρέπει να παρασχεθεί ειδική αιτιολογία.
    • Απάντηση έως 100 λέξεις.
Παράδειγμα
ΟΧΙ
Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων δεν μπορεί να διαλειτουργήσει με το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο της …… δημόσιας υπηρεσίας, καθότι δεν υποστηρίζεται τεχνικά.

Αναφορά στα συγκεκριμένα στοιχεία της μελέτης του προτεινόμενου πληροφοριακού συστήματος με τα οποία τεκμηριώνεται η βιωσιμότητα του συστήματος σε σχέση τόσο με το κόστος λειτουργίας και συντήρησής του όσο και σε σχέση με τη διασφάλιση ότι το σύστημα αυτό δεν αλληλεπικαλύπτεται με άλλα υφιστάμενα και δεν θα καταστεί παρωχημένο.
Διευκρινίσεις
    • Μη υποχρεωτικό πεδίο
    • Επιλέγεται ΝΑΙ ή ΟΧΙ απο την αναδιπλούμενη λίστα.
    • Αν υπάρχει ειδική έκθεση, σύντομη αναφορά στον τίτλο της έκθεσης.
    • Σε περίπτωση που δεν έχει προηγηθεί μελέτη ο συντάκτης της Ανάλυσης θα πρέπει να δώσει τις αντίστοιχες πληροφορίες που θα τεκμηριώνουν ότι δεν υπάρχουν εμπόδια στην εφαρμογή και βιωσιμότητα του συστήματος.
    • Απάντηση έως 100 λέξεις.
Παράδειγμα
ΝΑΙ
Πριν την πρόταση για υποστήριξη της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων μεταξύ των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας έχει προηγηθεί χαρτογράφηση των υφιστάμενων πληροφοριακών συστημάτων και δεν υπάρχει κάποιο σύστημα που μπορεί να υποστηρίξει τη συγκεκριμένη ανάγκη, όπως αυτή αποτυπώνεται στην αξιολογούμενη ρύθμιση. Η προτεινόμενη πλατφόρμα θα καλύπτει τις πάγιες ανάγκες των υπηρεσιών του δημοσίου τομέα για ανταλλαγή εγγράφων μεταξύ τους και η συντήρησή της έχει προϋπολογιστεί σε κόστος που κρίνεται εύλογο δεδομένης της ανάγκης κάλυψης της αξιολογούμενης ρύθμισης.

Στο πεδίο αυτό απαιτείται η επεξήγηση των επιδιωκόμενων στόχων κάθε άρθρου.
Διευκρινίσεις
    • Κάθε άρθρο αναλύεται ξεχωριστά.
    • Απαγορεύεται η επανάληψη του περιεχομένου των άρθρων με άλλες λέξεις.
    • Απάντηση έως 50 λέξεις (ανά άρθρο).
Παράδειγμα